Essay on environmental pollution in nepali | वातावरण प्रदूषण निबन्ध नेपाली

यहाँ वातावरण प्रदूषण निबन्ध नेपाली (Essay on environmental pollution in nepali) १५०, २००, २५०, ३००, ५०० शब्दहरुमा छन।

Essay on environmental pollution in nepali | वातावरण प्रदूषण निबन्ध नेपाली

निबन्ध १

वातावरण प्रदूषण निबन्ध in nepali (Batabaran pradusan essay in nepali 150 words)

आजकल विश्व धेरै दबाब दिने समस्याहरूको पासोमा छ, वातावरणीय प्रदूषण पनि ती मध्ये एक हो। प्रकृतिले हामीलाई प्रदूषण रहित पृथ्वी दिएको छ। तर हामी हावा, पानी र माटोलाई प्रयोगको लागि अयोग्य बनाउनको लागि धेरै उपायहरू लिन्छौं। निस्सन्देह यसले मानव अस्तित्वमा निश्चित खतरा उत्पन्न गरेको छ। यसलाई वातावरणीय प्रदूषण भनिन्छ। यो गम्भीर अनुपातमा पुगेको छ।

वायु प्रदूषणको अर्थ वातावरणलाई यत्तिको प्रदूषणले भरिएको छ कि यो मानव प्रयोगको लागि अयोग्य हुन्छ। यसले अत्यधिक खतरनाक ग्याँसहरू र धातुहरूका कणहरू समावेश गर्दछ। मोटर सवारी र जेनरेटरहरूले कार्बन मोनोअक्साइड उत्सर्जन गर्छन् जुन सबै जीवित प्राणीहरूका लागि अत्यन्त हानिकारक छ। ध्वनि प्रदूषण यसको एक हिस्सा हो। यसले बहरापन, मेमोरी गुमाउने, घबराहट र मानसिक रोग निम्त्याउँछ। पानी प्रदूषण पनि यसको एक हिस्सा हो। मिल र कारखानाको फोहोर पदार्थको कारण पानी प्रदूषित हुन्छ। कीटनाशक र झार हत्याराहरूले माटोलाई क्षति पुर्‍याउँछन्।

प्रदूषण रोक्न सरकारको ठूलो भूमिका छ। विभिन्न प्रदूषकहरुलाई कडा सजाय हुनु पर्छ। ऐक्शन प्लान्ट जस्ता बढी परियोजनाहरू सुरु गरिनुपर्दछ, वनीकरणलाई प्रोत्साहित गर्नुपर्दछ। रासायनिक मल र कीटनाशकहरूको प्रयोगलाई निरुत्साहित गर्नुपर्छ। सबै प्रकारका प्रदूषणहरू नियन्त्रण गर्न सकिन्छ यदि नागरिकले नागरिकलाई सहि अर्थमा राम्रोसँग शिक्षा दिन सकिन्छ।


निबन्ध २

वातावरण प्रदूषण निबन्ध in nepali ( Batabaran pradusan essay in nepali 200 words)

वातावरण मानव जीवनको एक धेरै महत्त्वपूर्ण पक्ष हो किनकि यसले हामीलाई जीवनको आवश्यक चीजहरू प्रदान गर्दछ, त्यो हावा, पानी र खाना हो। तर अत्यधिक मानव निर्मित गतिविधिहरू जस्तै औद्योगीकरण, निर्माण र वन फँडानीले वातावरणीय प्रदूषण निम्त्याएको छ। आजको दिनको वातावरणीय प्रदूषण गम्भीर पर्यावरणीय समस्या भएको छ र मानिसजातिको साथै पारिस्थितिक प्रणालीको लागि खतरा हो ।

वातावरणीय प्रदूषण को प्रकार

वातावरणीय प्रदूषणलाई प्राकृतिक घटकहरूको आधारमा समूहहरूमा वर्गीकृत गरिएको छ; वायु प्रदूषण, ध्वनि प्रदूषण, माटो प्रदूषण र पानी प्रदूषण । वातावरणीय प्रदूषण तब हुन्छ जब मानव क्रियाकलापले वातावरणमा दूषित पदार्थहरु लाई परिचालन गर्दछ। वातावरणमा अपरिवर्तनीय परिवर्तनका कारण वातावरण प्रदूषणका प्रकारहरु वातावरणका घटकहरु र घटकहरु लाई विशिष्ट हुन्छन्।

वातावरणीय प्रदूषणका कारणहरु

सबैभन्दा मुख्य प्रदूषकहरू उद्योग, कलकारखाना, फोहोरमैला र मानवको गलत गतिविधि हुन् किनभने यीनीहरुले वायुमण्डलमा हानिकारक ग्याँसहरू उत्सर्जन गर्छन् जसले वायु प्रदूषण निम्त्याउँछ, औद्योगिक प्रदूषकहरू पनि पानी प्रदूषणको कारण जल निकायहरूमा निर्वहन हुन्छन् अन्य प्रदूषकहरूले सवारीसाधनको धुवाँ, ग्रीनहाउस ग्यास उत्सर्जन जस्तै कार्बन डाइअक्साइड समावेश गर्दछन्। भारतमा उच्च छ।

वातावरण प्रदूषण र यसका असरहरु

वायु प्रदूषणले मानव स्वास्थ्यलाई हानी पुर्‍याछ र वातावरणको ओजोन तहहरूलाई बिगर्छ। पानी प्रदूषणले जलीय जीवन र अम्लीकरणको कारण निम्त्याएको छ। माटो प्रदूषणको परिणामस्वरूप अस्वास्थ्यकर माटो अर्थात् असन्तुलित माटो पीएच भयो जसले बोटको वृद्धिलाई समर्थन गर्दैन।

निष्कर्ष वातावरणीय प्रदूषण हाम्रो ग्रह बचत गर्न को लागी एक ठूलो चिन्ताको विषय भएको छ। वातावरण प्रदूषण कम गर्न हामीले विभिन्न उपायहरु अपनाउनु पर्छ। ती मध्ये केही रूख रोप्ने, गैर-नवीकरणीय स्रोतहरूको प्रयोग घटाउने, फोहोरको उचित व्यवस्थापन, आदि समावेश छन्। हाम्रो वातावरणलाई प्रदूषित हुनबाट बचाउनु प्रत्येक व्यक्तिको दायित्व हो।


निबन्ध ३

वातावरण प्रदूषण निबन्ध in nepali ( Batabaran pradusan essay in nepali 250 words)

आज संसारका सर्वाधिक ठूला खतराहरूमध्ये एक खतरा वातावरणीय प्रदूषण हो यो युद्धभन्दा कम खतरनाक छैन। पशुपक्षी, कीरा, बोटबिरुवालगायत मानव सबै प्राणी प्रदूषणका कारण सिकार हुन्छन् । तसर्थ प्रदूषण सर्वाधिक चर्चाको विषय हुन पुगेको छ। प्रदूषणको अर्थ हावा, पानी, भूमिजस्ता वातावरणीय तत्त्वहरूको मौलिक गुणको हास भन्ने हुन्छ ।

प्रदूषण अनेकौं हानिको कारण हुन्छ । प्रदूषित हावा अर्थात् विषाक्त हावाले गर्दा स्वास लिन कठिन हुन्छ । यदि हामी लगातार प्रदूषित हावामा श्वास लियौं भने हामीलाई फोक्सोको रोग , दर्द , दमजस्ता रोगहरू लाग्न सक्छन् । त्यस्तै प्रदूषित जल पिउनाले झाडापखाला, आउँ, जण्डीस इत्यादि रोगले हानी ग्रस्त हुन्छौं । चर्को आवाजले हाम्रो कानलाई नोक्सान पुयाउँछ । हामी बहिरो हुन सक्छौं तर सबभन्दा ठूलो हानि वायुमण्डलको ओजोन तहको विनाश हो । यो वायुमण्डलमा क्लोरोफ्लोरोकार्बन निक्लेर आउने कारणबाट हुन्छ ।

ओजोन तहको ठूलो महत्त्व छ किनभने यसले सूर्यको अल्ट्राभायलेट किरणलाई पृथवीमा आउन र हामीलाई क्षति पुयाउनबाट रोक्छ ।

प्रदूषणको प्रमुख कारण आद्योगिकीकरण र जनसङ्ख्या वृद्धि हुन् । यी दुवैले वातावरणमा परिवर्तन ल्याउँछन् ।

धेरै माल उत्पादनका लागि धेरै कलकारखानाहरूको स्थापना भएको छ । यी कलकारखाना र सवारीसाधनहरूले वायुमण्डलमा अत्यधिक मात्रामा धूवाँ निकाल्दछन् । धूवाँमा विषाक्त ग्यासहरू हुन्छन् जुन हामीले श्वास लिने हावामा मिश्रित हुन पुग्छन् ।

जनसङ्ख्याको अत्यधिक वृद्धिले वस्ती , खेती र काठका लागि वनजङ्गलका धेरै रूखहरू काटिएका छन् र काटिदैछन् । वन विनाशको परिणामस्वरूप अल्पवर्षा , तापमानमा वृद्धि , बाढी र पहिरो जान्छन्, जङ्गली जीव नष्ट हुन्छन् । त्यसैले प्रकृतिको पारिस्थितिक सन्तुलन बिथोलिएको छ ।

प्रदूषणबाट हुने अर्को खतरा संसारमा ताप वृद्धि हो। ध्रुवहरूमा रहेका हिमराशिहरू पग्लने छन् र समुद्रको तह माथि उठ्ने छ। तसर्थ समुद्रतटका प्रदेशहरू डुन सक्ने छन् ।

यी खतराहरूबाट छुटकारा पाउन हामीहरूले आवश्यक कदमहरू चाल्नुपर्छ । फोहरमैला व्यवस्थापनको नयाँ तरिकाहरू आवश्यक छन् । कलकारखानाबाट निस्केको पानी नदी तलाउमा मिसिन दिनुहुँदैन । कम धूवाँ फ्याँक्ने आधुनिक वाहनहरूको प्रयोग गर्नुपर्दछ । रासायनिक मल, कीटनाशक औषधिहरूको उचित मात्रामा प्रयोग गर्नुपर्छ र अत्यधिक सङ्ख्यामा बोटबिरुवा रोप्नुपर्छ।

संसारलाई राम्रो बनाउने पाइलाहरू सरकार र नागरिक दुवैले चाल्नुपर्छ । जनतामा जागृति आवश्यक छ । यदि मानव एवम् अन्य जीवहरू बाँच्नु छ भने वातावरणलाई स्वच्छ र सफा राख्जैपर्छ।


निबन्ध ४

वातावरण प्रदूषण निबन्ध in nepali ( Batabaran pradusan essay in nepali 300 words)

"सबै मिलेर प्रदूषण उन्मूलन गर्नुहोस्, वातावरणलाई स्वच्छ बनाउनुहोस्।"

वायु, पानी, माटो इत्यादि जस्ता वातावरणीय तत्वहरूका प्रदूषणलाई वातावरणीय प्रदूषण भनिन्छ। प्रदूषण भनेको वातावरणमा दूषित पदार्थहरूको प्रवेशको कारण प्राकृतिक सन्तुलनमा उत्पन्न हुने दोष हो। आजको समयमा वातावरणीय प्रदूषण विश्वव्यापी समस्या भइरहेको छ। जसका कारण सम्पूर्ण मानव जातिको भविष्य खतरामा देखिन्छ।

आजको कारणले ग्लोबल वार्मिंग जस्ता गम्भीर समस्या देखिएको छ। यदि यो समस्या समयमै समाधान भएन भने आउँदो समयमा यस विषालु वातावरणले पृथ्वीमा जीवित प्राणीहरूको जीवनलाई खतरामा पार्न सक्छ।

अनावश्यक पदार्थहरू इत्यादिको दूषण, जसले जीवित प्राणीहरूमा प्रत्यक्ष विपरीत प्रभाव पार्दछ। सरल शब्दहरूमा, वातावरणीय प्रदूषण भनेको एक तरीकाले वातावरण प्रदूषित गर्ने प्रक्रिया हो। वातावरणीय प्रदूषण हाम्रो वरिपरि अनावश्यक परिवर्तनहरूको प्रभाव हो जसले बोटबिरुवा, पशु र मानिसमा हानिकारक प्रभाव पार्दछ। वातावरणीय प्रदूषणको मुख्य प्रकारहरू वायु प्रदूषण, जल प्रदूषण, माटो प्रदूषण, ध्वनि प्रदूषण हुन्। यी सबै प्रकारका प्रदूषणले वातावरणमा नकरात्मक प्रभाव पार्दछ।

वायु प्रदूषण - हावा हाम्रो जीवनको लागि सबै भन्दा महत्त्वपूर्ण तत्व हो। सवारी र औद्योगिक इकाइहरूबाट धुवाँ र रसायनहरूले हावालाई प्रदूषित गर्छन्। वायु प्रदूषणले गर्दा श्वासप्रश्वाससम्बन्धी रोग, आँखा र नाकमा एलर्जी, घाँटीमा जलन, छालाको रोग, फोक्सोको संक्रमण इत्यादि हुन्छ र स्नायु प्रणालीमा नराम्रो प्रभाव पार्छ।

जल प्रदूषण - पानी प्रदूषण हानिकारक पदार्थहरू जस्तै रसायनिक वा कारखानाको फोहोर इत्यादिलाई नदी, ताल, समुद्र र पानीको अन्य स्रोतहरूमा मिलाएर उत्पन्न हुन्छ। दूषित पानी पिउँदा मानव र अन्य जीवित प्राणीहरूको स्वास्थ्यमा हानिकारक प्रभावहरू हुन्छन्।

माटो प्रदूषण - माटो प्रदूषण अत्यधिक कीटनाशक, मल र रासायनिक को उपस्थिति को कारण हुन सक्छ। यसले माटोको गुणस्तर बिगार्छ र बोटबिरुवाहरुको वृद्धि र विकासमा सिधा असर पर्छ।

ध्वनि प्रदूषण - बढ्दो शहरीकरण, यातायात र खानीको कारण आवाजको समस्या गम्भीर रूप लिँदैछ। विवाह, धार्मिक कार्यक्रम, मेला, भोज र डीजेको अभ्यासमा लाउड स्पिकरको प्रयोग पनि ध्वनि प्रदूषणको प्रमुख कारण हो। उच्च आवाज को कारण, मानिसहरु लाई उच्च रक्तचाप, उत्तेजना, हृदय रोग, आँखाहरुको विद्यार्थीहरुको फैलाव, मानसिक तनाव र अल्सर जस्ता रोगहरु हुन सक्छ।

वातावरणीय प्रदूषणको प्रभाव

वातावरणीय प्रदूषण मानव स्वस्थ जीवनको लागि खतरा भएको छ। खुला हावामा लामो सास लिन गाह्रो भएको छ। फोहोर पानीले सिँचाइका कारण धेरै रोगहरू फसल मार्फत मानव शरीरमा पुग्छन् र घातक रोगहरू निम्त्याउँछन्। प्रदूषणका कारण, वर्षा-जाडो-गर्मीको चक्र पनि राम्रो छैन। प्रदूषण पनि प्राकृतिक प्रकोपहरू जस्तै खडेरी, बाढी, असिना आदि हो।

वातावरणीय प्रदूषण रोक्नका लागि उपाय विभिन्न प्रकारको प्रदूषणबाट बच्न अधिक र अधिक रूखहरू रोप्नु पर्छ। सडकहरूको छेउमा घना रूखहरू हुनुपर्दछ। जनसंख्या भएका क्षेत्रहरू हरियोरीले भरिएको खुला, हावामा चल्नु पर्छ। कारखानाहरूलाई जनसंख्याबाट टाढा राख्नुपर्दछ र त्यसबाट उत्पन्न हुने प्रदूषित फोहोरलाई नाश गर्न उपायहरू लिनुपर्दछ।

निबन्ध ५

वातावरण प्रदूषण निबन्ध in nepali( Batabaran pradusan essay in nepali 500 words)

वातावरण प्रदूषण भनेको पर्याप्त मात्रामा अशुद्धता वा प्रदूषक पदार्थहरूको उपस्थिति हो जुन पर्याप्त समयको लागि खुलासा भएमा मानव, जनावर, बोटबिरुवाको जीवन वा भौतिक स्रोतहरूमा हानिकारक प्रभाव पार्छ। प्रदूषण आजको ज्वलन्त प्रश्न हो। प्रदूषित हावाले बिमारी र मृत्यु निम्त्याउन सक्छ। प्रदूषित पानीले माछा र समुद्री जीवनलाई मार्दछ। माटो प्रदूषणले माटोको उर्वरता र बढ्दो खानाको लागि उपलब्ध जमिनको मात्रा कम गर्दछ। प्रदूषण एक जटिल साथै गम्भीर समस्या हो। यो जटिल छ किनकि यो मानव चीजहरूलाई फाइदा पुर्‍याउने चीजहरूको कारणले भएको हो। यो गम्भीर छ किनकि यसले मानवलाई गम्भीर क्षति पुर्‍याउँछ।

वातावरणीय प्रदूषणलाई वातावरणको कुनै पनि अवयवको शारीरिक, रासायनिक वा जैविक विशेषताहरूमा कुनै पनि अवांछनीय परिवर्तनको रूपमा परिभाषित गर्न सकिन्छ जसले जीवनको विभिन्न रूपहरूमा हानिकारक प्रभाव पार्न सक्छ। त्यहाँ वातावरण, हावा, पानी र माटो जस्तै प्रदूषण को धेरै प्रकार छन्। यी सबै प्रकारहरू एक अर्कामा सम्बन्धित छन्।

वातावरण प्रदूषणको एक प्रमुख कारण प्रदूषित हावा हो। हावामा हानिकारक पदार्थहरूको प्रवेशलाई जीवित प्राणीहरू र वातावरणलाई हानी पुर्‍याउँछ। वायु प्रदूषणले सफा हवालाई धुवाँ र फोहर हावामा परिणत गर्दछ। धुवाँ वायु प्रदूषणको सबैभन्दा सामान्य रूप हो। अधिकांश वायु प्रदूषण दहन प्रक्रियाबाट आउँदछ।


उद्योगहरूले कोइला, कोइला, पेट्रोलियमको उत्पादन र प्राकृतिक ग्यास खपत र सञ्चालन गर्छन्। तिनीहरू औद्योगिक चीजहरूको निर्माणको लागि ऊर्जा उत्पादन गर्छन्। यस प्रक्रियामा धेरै विषालु ग्याँसहरू उत्पादन हुन्छन् जसले हावालाई प्रदूषित गर्दछ। विद्युतीय सवारी साधनहरूमा पेट्रोल जलेर हावा प्रदूषणको अर्को उदाहरण हो। सार्वजनिक ठाउँमा धूम्रपान गर्नाले वायु प्रदूषण पनि निम्त्याउँछ। वायु प्रदूषण मानव स्वास्थ्य, जनावरहरु, बोटबिरुवाहरु र वातावरण को लागी धेरै खतरनाक छ। यसले एसिड वर्षा पनि गर्छ जसले जीवनको विभिन्न रूपहरूलाई पनि असर गर्छ।

वातावरण प्रदूषणको दोस्रो मुख्य कारण दूषित पानी हो। पानीमा अवांछनीय पदार्थहरूको दूषित पदार्थ जसले यसलाई प्रयोगको लागि अयोग्य बनाउँछ यसलाई पानी प्रदूषण भनिन्छ। पानी प्रदूषणले पिउन र सफा गर्न, पौंडी खेल्न र माछा मार्न उपलब्ध शुद्ध र सफा पानीको मात्रा कम गर्दछ।

उद्योग र फार्महरूले पानीमा छोड्ने प्रदूषकहरू उत्सर्जन गर्छन्। उद्योगहरूले ठूलो मात्रामा फोहोर उत्पादनहरू जल उत्सर्जन गर्छन्। यी फोहोरहरूमा रसायनिक पदार्थ, पशुको फोहोर, बोटबिरुवा पदार्थ, र अन्य पदार्थहरू समावेश छन् र यसले हाम्रा नदी, समुद्र र सागरहरूलाई दूषित गर्दैछ जुन हाम्रो समुद्री जीवनको लागि खतरा हो।

वातावरण प्रदूषणको अर्को प्रमुख कारण दूषित माटो हो। अवांछनीय पदार्थ र अन्य रसायनहरूको साथ माटोको दूषित पदार्थ जो जीवनको विभिन्न क्षेत्रहरूको लागि खतरनाक हुन सक्छ जसलाई माटो प्रदूषण भनिन्छ। माटो प्रदूषणले उर्वर माटोको पातलो तहलाई क्षति पुर्‍याउँछ। कीटनाशकले झारपात र कीराहरूलाई नष्ट गर्दछ जसले बालीनालीलाई हानी गर्दछ। यसले माटोमा ब्याक्टेरिया र अन्य जीवहरूलाई पनि हानी गर्दछ।

वातावरण प्रदूषणको अर्को मुद्दा ध्वनि हो। त्यो अनावश्यक वा अप्रिय ध्वनि जुन जीवनको विभिन्न क्षेत्रका लागि खतरनाक हुन सक्छ जसलाई आवाज वा ध्वनि प्रदूषण भनिन्छ। यो हाम्रो मानसिक स्वास्थ्यको लागि खतरा हो। लाउड स्पिकरहरू, चर्को संगीत, चर्को सी हर्न र पुराना सवारी साधनहरूको आवाजले ध्वनि प्रदूषण सिर्जना गर्दछ।


वातावरण प्रदूषणको अर्को कारण जङगल र रूखहरूको अभाव हो। रूखहरू हावालाई सफा र ताजा राख्ने प्रमुख स्रोत हुन्। तिनीहरू कार्बन डाइअक्साइड लिन्छन् र प्राणिहरूका लागि सास फेर्ने अक्सिजन रिलिज गर्छन्। तर आधुनिक समयमा विश्वको जनसंख्या यति छिटो बढेको छ कि मानिसहरूले आफ्नो जीविकाको लागि रूखहरू काट्दैछन्। जसको कारण हरियाली अन्त्य हुने छ।

वातावरणीय प्रदूषण कम गर्न केहि कदमहरू चाल्न सकिन्छ। रिसाइक्लि्ग एक प्रक्रिया हो जुन हामीले वातावरणीय प्रदूषण कम गर्न प्रयोग गर्न सक्छौं। पुनः प्रयोगका लागि फोहोर उत्पादनको पुनःप्रक्रियालाई रीसाइक्लि भनिन्छ। कागज, अखबार, प्लास्टिक बैग, गिलास र रबर टायर सजीलो रिसायकल गर्न सकिन्छ। हामीले नयाँ विधि र टेक्नोलोजी अपनाउनु पर्छ जस्तै वातावरण र हाइड्रोसियरको फिल्टरेशन। प्रदूषण रोक्न कानून बनाउनु पर्छ। जनचेतना सिर्जना गर्नुपर्दछ। खराब र पुराना सवारीहरूलाई सडकमा अनुमति दिइनु हुँदैन। खुला ठाउँमा फोहोर जलाउने काममा रोक लगाउनु पर्छ। रूख रोपणलाई बढावा दिनुपर्दछ। सबैले आफ्नो वरपर सफा राख्नु पर्छ।

रूख काट्ने प्रतिबन्ध लगाउनु पर्छ। प्रदूषण विरोधी उपकरण कारखाना मा स्थापित हुनु पर्छ। यी केहि मुख्य कारकहरू छन् जसमा हामी पर्यावरण प्रदूषण कम गर्न कार्य गर्न सक्छौं।